ADHD is een stoornis in de vroege ontwikkeling van de hersenen. Dopamine is één van de ongeveer 50 neurotransmitters in de hersenen. Dat zijn chemische stoffen die de communicatie tussen de hersencellen onderling regelen. Een goede kennis van ADHD is onmogelijk zonder de relatie tussen ADHD dopamine te onderzoeken. Voortschrijdend wetenschappelijk onderzoek brengt steeds verder het complexe verband tussen dopamine en ADHD in kaart. Om de diagnose te verfijnen en de behandeling meer op punt te zetten. Maar ADHD wordt niet alleen veroorzaakt door de werking van dopamine. ADHD heeft verschillende oorzaken.
Dopamine is essentieel in het beloningssysteem (beloning, aandacht, motivatie) van de hersenen. Het helpt om niet uit te stellen, de aandacht erbij te houden en bij te leren. Het dopaminerge systeem omvat alle paden in de hersenen die de dopamine doorgeven. Men gaat ervan uit dat dit systeem deels ontregeld is bij mensen met ADHD. En dat deze ontregeling leidt tot de typische symptomen bij ADHD zoals concentratieproblemen, impulsiviteit en ook hyperactiviteit.
ADHD is sterk genetisch bepaald, men schat een erfelijkheidsfactor van 60-75%. Veel van de genen die een rol spelen bij ADHD zijn ook betrokken bij dit dopaminerge systeem. Ze kunnen zowel de beschikbaarheid van de dopamine in de hersenen als de werking zelf van dopamine beïnvloeden.
Er zijn aanduidingen, sterke vermoedens maar niet echt veel harde bewijzen dat de omgeving ook een invloed heeft. Bijvoorbeeld ziektes of alcoholmisbruik van de moeder tijdens de zwangerschap. Zuurstoftekort bij de geboorte, vroeggeboorte of een hersenletsel op prille leeftijd. Dit kan er mogelijks voor zorgen dat het risico op ADHD verhoogt of dat de aanwezige genen zich sterker zullen uiten in concrete klachten.
De populairste Medicatie stimuleert de hersenen om de hoeveelheid aanwezige dopamine te verhogen. Voorbeelden daarvan zijn methylfenidaat en DEX amfetamine. Ze zorgen ervoor dat de heropname van dopamine na afgifte in de hersenen geblokkeerd wordt en ze zorgen ook voor meer afgifte ervan. Dit zorgt er op zijn beurt voor dat de klachten van ADHD, zoals concentratieproblemen, impulsiviteit of uitstelgedrag, lange termijndoelen stellen, verminderen. Er bestaat nog andere medicatie bij ADHD.
ADHD komt vaak voor met andere problemen, zoals middelenmisbruik en verslaving. De ontregelde werking van dopamine bij ADHD verhoogt het risico op dit gedrag. Nicotine, alcohol en drugs bijvoorbeeld zijn heel erg belonend voor mensen met ADHD, wat mogelijks op zijn beurt kan zorgen voor verslaving of middelenmisbruik.
De relatie tussen ADHD en dopamine is complex en omvat een combinatie van genetische aanleg, omgevingsfactoren en neurobiologische veranderingen. Dopamine-ontregeling in de hersenen draagt bij aan de symptomen van ADHD en beïnvloedt de verwerking van beloningen en motivatie. Medicijnen die zich richten op het dopaminerge systeem kunnen enkele van de symptomen van ADHD verlichten, wat het belang van dopamine bij de stoornis benadrukt. Ons ADHD behandelprogramma heeft ook zijn effecten op deze symptomen.
Jan Schrans
Erkenningsnummer: 641104942 jan.schrans@gmail.com
Sabine Vranken
Erkenningsnummer: 692109216 psysabinevranken@gmail.com
Artikels
Psychologische problemen
AD(H)D en partnerrelaties
Belgische federatie voor psychologen
Psycholoog VVKP
EersteLijns Psycholoog (ELP)
Gespecialiseerde Psychologische Zorg (GPZ)
Waregemsestraat 80 te Nokere
Zikastraat 126 te Geraardsbergen